Vestfjarðavegur (60) milli Bjarkalundar og Skálaness í Reykhólahreppi
Mat á umhverfisáhrifum - álit Skipulagsstofnunar
Álitsgerð Skipulagsstofnunar liggur fyrir
Skipulagsstofnun hefur lokið álitsgerð vegna Vestfjarðavegar (60) milli Bjarkalundar og Skálaness í Reykhólahreppi samkvæmt lögum nr. 106/2000.
Álit Skipulagsstofnunar og matsskýrsla Vegagerðarinnar er aðgengileg hér. Álitið liggur einnig frammi hjá Skipulagsstofnun.
Í matsskýrslu Vegagerðarinnar eru kynntir fimm kostir á lagningu Vestfjarðavegar milli Bjarkalundar og Skálaness um Þorskafjörð, Djúpafjörð og Gufufjörð, leiðir A1, D2, H1, I og Þ-H. Markmið framkvæmdarinnar er að bæta samgöngur um Vestfjarðaveg, tryggja öryggi og stytta vegalengdir. Samkvæmt matsskýrslu Vegagerðarinnar uppfylla allar skoðaðar leiðir umferðaröryggiskröfur og eru taldar hafa veruleg jákvæð áhrif á samgöngur og umferðaröryggi. Af þeim fimm legukostum sem lagðir eru fram í matsskýrslunni leggur Vegagerðin til að nýr vegur verði lagður samkvæmt leið Þ-H.
Á því landsvæði sem framkvæmdin er fyrirhuguð gilda margvísleg verndarákvæði sem taka að einhverju marki til allra þeirra fimm veglína sem matsskýrsla Vegagerðarinnar fjallar um. Votlendi, leirur og sjávarfitjar ásamt sérstæðum eða vistfræðilega mikilvægum birkiskógum njóta verndar samkvæmt 61. gr. náttúruverndarlaga. Þá er hluti áformaðs framkvæmdasvæðis innan svæðis á náttúruminjaskrá. Einnig er nokkur fjöldi fornleifa sem njóta verndar samkvæmt lögum um menningarminjar á eða nærri framkvæmdasvæði allra veglína. Jafnframt er arnarvarp og æðarvarp nærri framkvæmdasvæðinu sem nýtur verndar samkvæmt lögum um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum. Þá eru búsvæði fleiri verndaðra fugla- og gróðurtegunda á áhrifasvæði framkvæmdarinnar. Einnig er sérstök áhersla á verndun landslags í lögum um náttúruvernd og í lögum um vernd Breiðafjarðar.
Hafandi í huga markmið laga um mat á umhverfisáhrifum, sem er að draga eins og kostur er úr neikvæðum umhverfisáhrifum framkvæmda, og að teknu tilliti til þess að allar þær fimm veglínur sem lagðar eru fram í matsskýrslu Vegagerðarinnar uppfylla umferðaröryggiskröfur og markmið um styttingu, telur Skipulagsstofnun að velja beri þá leið sem hefur í för með sér minnst neikvæð umhverfisáhrif. Gildir það sérstaklega gagnvart raski á þeim vistkerfum og jarðminjum sem njóta verndar samkvæmt 61. gr. náttúruverndarlaga, en samkvæmt náttúruverndarlögum ber að forðast að raska þeim nema brýna nauðsyn beri til. Við mat á því hvenær það getur átt við skal horfa til verndarmarkmiða náttúruverndarlaga, mikilvægis minja og sérstöðu þeirra í íslensku og alþjóðlegu samhengi og varúðarreglu umhverfisréttar.
Allar framlagðar veglínur hafa neikvæð áhrif á náttúruminjar sem njóta verndar samkvæmt lögum. Jafnframt liggur fyrir að nauðsyn er talin á að bæta samgöngur um svæðið og að endurbygging núverandi vegar er ekki talinn vera raunhæfur valkostur. Að mati Skipulagsstofnunar er leið D2 sá kostur sem uppfyllir best markmið laga nr. 106/2000 um að draga eins og kostur er úr neikvæðum áhrifum framkvæmda.
Út frá þekktum áhrifum á birkiskóglendi, votlendi, leirur og sjávarfitjar, tegundir sem njóta verndar, menningarminjar og landslag er það niðurstaða Skipulagsstofnunar að leiðir A1, I og Þ-H séu að öllu samanlögðu líklegar til að hafa í för með sér talsverð til veruleg neikvæð umhverfisáhrif sem ekki sé hægt nema að takmörkuðu leyti að fyrirbyggja eða draga úr með mótvægisaðgerðum.
Að mati stofnunarinnar er óvissa um áhrif þverana fjarðanna á eðlisþætti sjávar og lífríki fjöru og grunnsævis sem ekki verður eytt nema með frekari rannsóknum.